 |
|
|
|
|
De tekening (zie de Byzantijnse stijl)
|
|
Niets ondernemen zolang de tekening niet voldoet. Een goede tekening is de conditio sine qua non voor een geslaagde ikoon. In de mate van het mogelijke, geen nieuwigheden invoeren en de tijd nemen om te kijken hoe de grote meesters het gekozen onderwerp hebben behandeld. De verschillende voorbeelden in geïllustreerde boeken of op postkaarten raadplegen. De tekening ter controle voor een spiegel houden, ze enkele dagen laten staan om ze later te hernemen en zo mogelijk de mening vragen van ikonografen met meer ervaring.
Men kan de tekening blijven verbeteren door ze met de nodige correcties zo dikwijls als nodig over te brengen op zijdepapier. Dit studiewerk zal veel helpen bij de tekening met het penseel die de eerste stap is bij de aanvang van de ikoon.
|
Tekening van de H. Andreas
|
Als de tekening klaar is moet ze overgebracht worden op de plank. Hiervoor de rugkant van de tekening met rode oker insmeren; de tekening op de plank leggen en doordrukken (calqueren) met een hard potlood. Als de lijnen op de plank te dun zijn kan men ze natrekken, bij voorkeur met een rood potlood dat minder vuile vlekken maakt dan het grafiet, en verdwijnt onder de kleuren, tenzij die zeer transparant zijn.
De tekeningen op papier bijhouden, zij kunnen nog dienst bewijzen als referentiemateriaal bij de volgende stappen bij het schilderen. |
Bemerk dat de plank goed "gevuld" moet zijn om de présence van het personage te versterken, en dat het aureool met dezelfde bedoeling de boorden overschrijdt. Bovendien bevindt het rechteroog zich in het centrum van de plank om zo de kracht van de blik naar de beschouwer te versterken
|
|
Het inkrassen
|
|
Dit gebeurt met een punt in hard metaal. In de handel zijn verschillende modellen te krijgen maar een vulpotlood van de scholier met een nagel zonder kop erin voldoet hiervoor zeer goed, zoals de illustratie hieronder toont.
Het inkrassen mag niet te diep zijn. Om nauwkeurig te werken worden de lijnen getrokken met de punt naar zich toe en door de plank te draaien wanneer men voelt dat men de controle over de lijn verliest.
Hoe meer men bedreven wordt in het tekenen, hoe minder het nodig is de volledige tekening in te krassen. Het volstaat dan de vorm van handen en voeten, de plaats van de ogen, de mond en de te vergulden plaatsen te graveren. Op het einde de sporen van de tekening aan de ingekraste lijnen uitwissen; de andere mogen blijven staan, die verdwijnen vanzelf onder de kleurlagen.
|
|
|
|
Vergulden is een vak op zich en het meesterschap in de verschillende technieken verwerft men pas na vele jaren praktijk. Naargelang het uiteindelijke uitzicht van het goud, kunnen twee soorten vergulding onderscheiden worden:
- De water vergulding die het uitzicht van een spiegel geeft. Hiervoor is een grondlaag nodig (bolus of poliment) waarop losse goudblaadjes worden aangebracht. De soepele ondergrond die de bolus vormt, laat toe het goud te polijsten met een agaatsteen.
- De vergulding met mixtion die aan de ikoon een warm en levendig licht geeft:
- Oliemixtion (Sennelier, Lefranc) moet verdund worden met één derde White Spirit vooraleer het op te brengen op de te vergulden plaatsen. De wachttijd voor het opleggen van het goud bedraagt 3 tot 12 uren volgens de aanduiding op het flesje. Het geschikte moment voor het aanbrengen van het goud vindt men door met de vinger over het mixtion te strijken; wanneer dit niet meer afgeeft, en de vinger lichtjes "knarst" bij het verplaatsen, kan men eraan beginnen volgens de hieronder beschreven techniek.
- Mixtion op waterbasis:
|
 |
Basismaterialen:
- Mixtion op waterbasis met het uitzicht van melk, wordt verkocht in handelszaken die kunstenaarsbenodigdheden aanbieden.
- Vast bladgoud wordt verkocht in boekjes van 10 tot 25 blaadjes van 8 cm. op 8 cm.
- Een penseel met synthetische haren om het mixtion aan te brengen en een zeer zacht penseel ( goudstoffer of een penseel in marterhaar of een aquarelpenseel in eekhoornhaar) om het goud te reinigen. |
 |
Het mixtion verdunnen met 30% water om diktes te vermijden of borstelstrepen die aan het goud een ongewenst reliëf zouden geven.
Bepaal de te vergulden plaatsen (achtergrond en aureolen, of de aureolen alleen).
De plank zorgvuldig reinigen en het mixtion aanbrengen op een gedeelte van de te vergulden oppervlakte, er zorg voor dragend binnen de ingekraste lijnen te blijven. |
 |
Het vast goud in repen snijden en als het mixtion, na een tiental minuten door de krijtlaag opgenomen is, het goud aanbrengen en vastleggen door lichtjes op het zijdepapier aan te drukken. Het zijdepapier er dan voorzichtig afnemen. Zo ook de volgende reepjes aanbrengen op de reeds gelegde mixtion. |
 |
Vervolgens op dezelfde manier telkens mixtion en goud opbrengen tot geheel de te vergulden oppervlakte klaar is.
Om de verschillende zones aaneen te brengen, bij het aanbrengen van het mixtion een beetje (enkele mm.) over het reeds gelegde goud strijken om dat wat te overlappen. |
 |
Een uurtje laten drogen en dan voorzichtig het overtollige goud met een goudstoffer (zachte borstel) verwijderen.
Als bij de reiniging gaatjes verschijnen kan men ze dicht maken door weer een beetje mixtion aan te brengen op die plaatsen en er stukjes goud op te leggen. |
 |
Na een nacht drogen is het aangewezen de vergulding tegen mogelijke beschadigingen tijdens het schilderen te beschermen met een laagje schellak (leverancier: Cleton)
Alcohol van 90 graden is nodig om schellak op te lossen en kan ook nuttig zijn voor het reinigen van het penseel. |
 |
Schellak wordt opgelost in 50% alcohol en aangebracht in één laag omdat tweemaal strijken op dezelfde plaats verdikkingen kan geven.
Het penseel goed reinigen en gedurende één uur laten drogen. |
 |
Met een scalpel de bramen verwijderen. |
|
|
