![Atelier saint André](../../../../fr/images/deco/logo/logatel.gif) |
![Water vergulding](../../../illustraties/deco_nl/oncials/pages_titles/tiwverguld.jpg) |
|
|
Water - of polimentvergulding, is het aanbrengen van losse velletjes bladgoud op een laagje rode klei (bolus). De bolus biedt een flexibele oppervlakte die het mogelijk maakt om het goud met een agaatsteen te polijsten om daarmee een glanzend en uiterst glad oppervlak te verkrijgen. Door de transparantie geeft de bolus rode spiegelingen aan het goud. Deze techniek van vergulden verreist een flinke investering in materiaal en veel oefening om goede resultaten te bereiken.
|
De bereiding van de levkas
Er moet bijzondere aandacht worden besteed aan de kwaliteit van de levkas, op de plaats waar de vergulding zal komen. Het oppervlak moet volkomen vlak, glad en zorgvuldig geschuurd zijn, want de geringste onvolkomenheid kan krassen in het goud veroorzaken tijdens het polijsten.
|
Materialen
|
![](../../../../fr/images/technique_icone/Bolus/materiel.jpg) |
U heeft de volgende materialen nodig:
- losse velletjes bladgoud (te koop in boekjes van 10 tot 25 velletjes van 8x8 cm)
- Armeense aarde of kant-en-klare rode bolus (Lefranc-Bourgeois)
- konijnen-huidenlijm in korrels
- een goudkussen met beschermkap
- een goudmes om het goud mee te snijden
- een goudoplegger (aanschieter) om de stukjes goud van het kussen op te nemen en naar de ikoon te brengen
- een agaatpolijststeen in de vorm van een tand
- een goudstoffer om het gouden oppervlak te aan te drukken en schoon te maken
- een rond marterharen waterverf penseel om het bolus oppervlak te bevochtigen
- 90% alcohol (of Wodka!)
- blanke schellak om het vergulde oppervlak te beschermen.
|
Het bereiden van de bolus
- Bereiding met aarde in poedervorm:
Armeense aarde is een mengsel van heel fijn gemalen ijzeroxide in de kleuren geel, rood of bruin. Het is verkrijgbaar in speciale winkels voor kunstenaarsbenodigdheden. In de ikonografie gebruikt men altijd de rode variëteit.
- Week 10 gram (konijnen-) huidenlijm in 250 ml water, en laat dit een nacht weken, waarna een gelatineachtige substantie is ontstaan.
- Wrijf de Armeense aarde goed fijn totdat een fijn stof is verkregen.
- De volgende dag het mengsel van water en lijm au-bain-marie verwarmen. Voeg een theelepel gemalen aarde toe, en roer tot dit volledig is opgelost.
- Filter de bolus door een oude nylonkous.
- Laat het mengsel een nacht rusten.
- De bolus is nu klaar voor gebruik.
|
![](../../../../fr/images/technique_icone/Bolus/prep.jpg) |
![](../../../../fr/images/technique_icone/Bolus/molette.jpg) |
.
- Bereiding met kant-en-klare rode bolus:
Kant-en-klare bolus is verkrijgbaar in pastavorm, samengesteld uit Armeense aarde en water. Het moet voor gebruik gemengd worden met (konijnen-) huidenlijm. Dit gebeurt als volgt:
- Laat 10 gram (konijnen-) huidenlijm een nacht weken in 200 ml water.
- Verwarm het mengsel au-bain-marie.
- Voeg geleidelijk de bolus toe aan het lijmmengsel in een verhouding van 1 deel pasta op 1 deel lijmmengsel.
- Goed roeren, en een nacht laten rusten.
|
Het opbrengen van de bolus
|
![Première couche de bolus](../../../../fr/images/technique_icone/Bolus/couch.jpg) |
- Bevochtig het gehele te vergulden oppervlak met schoon water om de levkas zacht te maken. Hierdoor kan de bolus in de levkas dringen, en wordt een betere hechting verkregen.
- Verwarm de bolus au-bain-marie and breng een dunne, regelmatige laag aan op het oppervlak. Laat het tenminste zes uur drogen.
- Als de laag barst of loslaat, dan is de lijm te sterk: verwijder de bolus voorzichtig met extra fijn schuurpapier, voeg water toe aan het mengsel, en breng het opnieuw aan.
- Breng op deze manier drie lagen bolus aan. Houd tussen de lagen een droogtijd aan van 6 uur. |
![Lisser à la lame de rasoir](../../../../fr/images/technique_icone/Bolus/rasoir.jpg) |
- Schraap het oppervlak van de bolus heel voorzichtig glad met een scheermesje.
- Wrijf vervolgens het oppervlak met een ruwe doek, de ruwe kant van een stuk pakpapier of paardenharen doek.
- De bolus moet volkomen glad zijn, want het kleinste korreltje komt tussen de agaatsteen terecht en veroorzaakt een kras of een gaatje in de vergulding. |
Bereiding van het lijmwater
Vul een groot glas met 200 ml water. Voeg 50 ml alcohol toe van 90% (of Wodka!) en enkele korrels (konijnen-) huidenlijm. Verwarm dit enigszins in een au-bain-marie pan en laat het afkoelen. Lijmwater voor vergulden kan koud gebruikt worden, vanwege het lage lijm gehalte.
|
Het opbrengen van het bladgoud
Vergulden met los goud is een zeer subtiel werk, dat grote nauwkeurigheid vereist. De goud velletjes zijn vederlicht en teer, en kreukelen bij de geringste verstoring. Alle ramen en deuren moeten worden gesloten, om tocht te voorkomen. U moet zelfs uw adem inhouden, vooral in de buurt van het goudkussen...
Andere voorzorgen die moeten worden genomen: niets dat in contact komt met de goud blaadjes mag met de vingers worden aangeraakt. Het goudmes moet vóór gebruik vetvrij worden gemaakt met alcohol. Raak het kussen niet met de handen aan, want het is bedekt met ontvet kalfsleer, waar goud niet op blijft kleven. Tenslotte: probeer niet om het goud blaadje vast te houden of op te pakken met de vingers, want dan gaat het meteen stuk. Neem het alleen op met de goudoplegger.
|
![Etendre la feuille d'or](../../../../fr/images/technique_icone/Bolus/etend.jpg) |
- Houd het boekje goud boven het kussen, en laat een goud blaadje op het kussen glijden, met behulp van het goudmes.
- Leg het goud in de gewenste positie op het kussen. Gebruik hiervoor het goudmes, terwijl u zachtjes van bovenaf op het goud blaast in de richting waarin u het wilt hebben. |
![Découpe de l'or](../../../../fr/images/technique_icone/Bolus/decoup.jpg) |
- Snijd het blaadje goud in kleine vierkantjes, afhankelijk van de afmeting van het te vergulden oppervlak. Gebruik hiervoor het goudmes, heel scherp RVS mes. Plaats het lemmet op het blaadje goud en maak met zachte druk, een kleine heen en weer gaande beweging. Til daarna het mes behoedzaam op. Wees voorzichtig, zodat er geen snede in het leer van het kussen ontstaat! |
![eau à dorer](../../../../fr/images/technique_icone/Bolus/mouill.jpg) |
- Bevochtig een deel van het te vergulden oppervlak flink met lijmwater met behulp van een eekhoornharen penseel. |
![Or à la palette 1](../../../../fr/images/technique_icone/Bolus/palet.jpg) |
![Or à la palette 2](../../../../fr/images/technique_icone/Bolus/depos.jpg) |
- Neem een stukje goud op met de goudoplegger en leg het op het lijmwater.
Om het goud aan de goudoplegger te laten kleven, strijkt u deze even langs uw wang of de rug van uw hand om een kleine lading statische elektriciteit op te wekken, hetgeen het goud aan zal trekken.
|
![Putoiser](../../../../fr/images/technique_icone/Bolus/putois.jpg) |
Zodra het goud op het plasje lijmwater is gelegd, zal het zich uitstrekken over de bolus. Als er een luchtbel ontstaat onder het goud, werk deze dan weg door voorzichtig te kloppen met een zachte kwast.
- Herhaal deze stappen totdat het gehele te vergulden oppervlak is bedekt. Laat de stukjes goud enigszins overlappen, om gaatjes in het goudoppervlak te vermijden.
- Als er een gaatje ontstaat, breng dat een klein beetje lijmwater aan op het kale plekje en leg daar opnieuw een stukje goud op.
|
Polijsten met de agaatsteen
|
![agate - brunissoir](../../../../fr/images/technique_icone/Bolus/bruni.jpg) |
- Na een droogtijd van anderhalf uur kunt u het vergulde oppervlak met een agaatpolijststeen tot glans brengen.
- Druk de agaat lichtjes op het goud, en maak cirkelvormige bewegingen. Het gebied dat wordt gepolijst zal gaan glanzen als een spiegel, in contrast met de rest van het goud, dat een matte glans zal behouden.
- Na het polijsten wordt het oppervlak voorzichtig van overtollig goud ontdaan met een goudstoffer.
- Als er gaatjes ontstaan in de vergulding na het schoonmaken, kunnen deze worden gerepareerd door een klein beetje lijmwater op de kale plekjes aan te brengen en er stukjes goud op te leggen die iets groter zijn dan de gaatjes, en na een uur wachten opnieuw te polijsten.
- Bescherm de vergulding met een laagje blanke schellak, opgelost in 50% alcohol.
|
|
![](../../../illustraties/deco_nl/arrows/arrptur.jpg) |
|